هەواڵەکان (501)
هەواڵەکان
"نازم دهباغ" نوێنهرى حکوومهتى ههرێمى کوردستان له شاری تاران، لهگهڵ "فیلیپ مۆرێل" سکرتێری یەکەمی باڵیۆزخانەی فەرەنسا لە تاران دیداریی کرد.
"فیلیپ مۆرێل" سکرتێری یەکەمی باڵیۆزخانەی فەرەنسا لە تاران کاتژمێر ٩:٣٠ی سەرلەبەیانی ئەمرۆ دووشەمە ٢/١٠/٢٠١٧ سەردانی نوێنەرایەتی حکوومەتی ههرێمى کوردستان له تاران کرد و لە لایەن "نازم عومەر دهباغ" نوێنەری حکوومهتى ههرێمى کوردستان له تاران و "سۆران عهلی ئەمین" بەرێوبەری پەیوەندیەکان و راگەیاندن پێشوازی گەرمی لێکرا.
فیلیپ مۆرێل بە پەرۆشەوە لە بارودۆخی ئێستای کوردستان و عێراقی پرسی و نیگەرانی وڵاتەکەی خستە روو لە پێشهاتەکان وە گووتی فەرەنسا زۆر بە جدی دەروانێتە بارودۆخەکە و هەر بۆیە دوای پرۆسەی رفراندۆم فەرەنسا هەوڵەکانی چرکردۆتەوە بۆ رێگرتن لە هەر کاردانەوەیەکی ناخوازراو لە لایەن عێراق و وڵاتانی دراوسێ. و دووپاتی کردەوە کە فەڕەنسا وەکوو دۆستێک سەیری کورد دەکات سەرەڕای ئەوەی کە داواکاری وڵاتەکەی بە دواخستنی پرۆسەی رفراندۆم جێبەجێ نەکرا، و دووپاتی کردەوە کە فەڕەنسا سوورە لەسەر یەکپارچەی خاکی عێراق و پاراستنی مافە ڕەواکانی گەلی کورد.
نوێنەری حکوومهتى ههرێمى کوردستان له تاران وێرای سوپاس و پێزانینی حکوومەتی هەرێم بۆ ئەو هەوڵانەی فەطەنسا بۆ رێگرتن لە دروست بوونی توندووتیژی لە ناوچەکە، دووپاتی کردەوە کە هەمیشە ئەو چاوەڕوانییەمان لە فەڕەنسا و وڵاتانی دۆست هەبووە. و کورد چاوەڕوانە فەڕەنسا رۆڵێکی ئەرێنی ببینێ بۆ سەرکەوتنی گفتووگۆکانی نێوان هەرێمی کوردستان و عێراق و رێز بگرێت لە ئیرادەی گەلی کوردستان و لەو راستەیەدا هاوکار بێت.
"نازم دهباغ" نوێنهرى حکوومهتى ههرێمى کوردستان له شاری تاران، لهگهڵ "مالتێ مولێر چریستێنسێن" جێگری باڵیۆزی وڵاتی دانیمارک لە تاران دیداریی کرد.
"مالتێ مولێر چریستێنسێن" Malte Moller Christensen جێگری باڵیۆزی وڵاتی دانیمارک لە تاران ئێوارەی رۆژی دووشەممە 25/09/٢٠١٧ سەردانی نوێنەرایەتی حکوومەتی هەرێمی کوردستانی کرد و لە لایەن "نازم عومەر دهباغ" نوێنەری حکوومهتى ههرێمى کوردستان له تاران پێشوازی گەرمی لێکرا.
"مالتێ مولێر چریستێنسێن" دەستخۆشی کرد و هیوای بەردەوامی ئەم سەردانانەی کرد و پرسیاری دەربارەی بارودۆخی هەرێمی کوردستان و ناوچەکە کرد و هەروەها باسی شێوازی ریفڕاندۆم و هەڵوێستی دراوسێکان لە ئێستا و دوای ریفراندۆمی کرد.
نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان سوپاسی سەردانی جێگری باڵیۆزی دانیمارک لە تاران کرد و بە وردی پێی راگەیاند: ئەمرۆکە کورد و سەرکردایەتی کورد بە شێوەیەکی هێمنانە و پر لە جۆش و خرۆشی گەلی کورد ئەم پرۆسە نیشتیمانییە بە سەرکەوتوویی و دوور لە هەموو تووند و تیژییەک و بە بەشداری هەموو لایەنەکان ئەنجام دەدرێت و هیوادارم ئەم پرۆسە پیرۆزە سەرکەوتوو بێت.
"نازم دهباغ" داوای لە جێگری باڵیۆزی دانیمارک لە تاران کرد کە پشتگیـری تەواوی دوای ریفڕاندۆم بکهن و پشتیوانی وڵاتی شانشینی دانیمارک له سەربەخۆیی بۆ گەلی کورد و کوردستان گرنگە. هەرێمی کوردستان لە ئێستا و دوای ریفراندۆم بەردەوام دەبێت لە گفتووگۆ و سەردان لەگەڵ دراوسێکانیدا.
"مالتێ مولێر چریستێنسێن" سوپاسی بۆ ڕاوبۆچوونەکانی نوێنەری حکوومهتى ههرێمى کوردستان له تاران کرد و دڵنیاییدا کە ئەم پەیامە دەگەێنیت بە وڵاتی دانیمارک.
نوێنەری حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە ئێران، ڕای گەیاند ئێران چاوەڕوانی چۆنیەتیی مامەڵەكردنی هەرێمی كوردستانە لەگەڵ دەرەنجامی ڕیفراندۆمدا.
بە ڕاپۆرتی ئاژانسی هەواڵی مێهر، نازم دەباغ، نوێنەری حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە ئێران، لەمبارەوە بە (باسنیوز)ی ڕاگەیاند: "پێویستە سەركردایەتیی سیاسی حكوومەتی هەرێمی كوردستان هەموو هەڕەشەکان لەبارەی پرۆسەی ڕیفراندۆم بە جدی وەربگرن."
وتیشی: "نابێت دەستبەجێ وا بیر بكەینەوە كە ئەو وڵاتانەی هەڕەشەیان كردووە و لە یەكەم ڕۆژی ڕیفراندۆمدا هیچیان نەكرد، دواتر هیچ كاردانەوەیان نابێت، بۆیە دەبێت هەموو ئەگەرەكان لەبەرچاو بگرن، نەك لە چوارچێوەی تەسکدا بیهێڵنەوە، دیارە لەو بابەتە ئێران بەتەنیا نییە، لایەنی دیكەی وەك ئەمریكا، ئەورووپا و وڵاتانی دیكە، پێیان ڕاگەیاندین كە ڕیفراندۆم نەكەین، بەڵام كە كرا ئەبێ ئەگەرەكان لەبەرچاو بگرین".
نوێنەرەكەی حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران، دەڵێت: "ئەو خوێندنەوەیەی كە بۆ كۆماری ئیسلامی ئێران هەمە، پێشتر گوتوومە و ئێستاش دەیڵێمەوە ئێران لە داخستنی خاڵە سنوورییەكانی بەسەر هەرێمی كوردستاندا پێش توركیا و عێراق دەستپێشخەر نابێت."
ڕاشیگەیاند:" هەروەها خاڵێكی دیكە هەیە ئەویش ئەوەیە كە ئەو بژاردەكانی خۆی بەپێی قۆناغەكان بەكار دێنێت، ڕێی تێدەچێت داخستنی خاڵە سنوورییەكان بێت و بە قۆناغ جێبەجێی بكات، بەڵام لەوانەشە نەیكات".
نازم دەباغ، ئەوەشی خستەڕوو، كە تا ئەم ساتەوەختە ئێران نایەوێت كوردانی هەرێمی كوردستان لە هەندێ هەڵوێست وەرگرتن زرەرمەند بن، ئێستا زیاتر خوێندنەوە و بۆچونەكانیان لەسەر سەركردایەتیی سیاسیی كورد و حكوومەتی هەرێمی كوردستانە لە بەڕێوەبردنی ئەم پرسەدا.
نوێنەری حكوومەتی هەرێمی کوردستان، دەشڵێت: "وەك نوێنەرانی كورد و حكوومەت لە دەرەوە دەبێت تێگەیشتن و خوێندنەوەمان بۆ ڕووداوەكانی ئایندە هەبێت، لە كۆنگرە ڕۆژنامەوانییەكەی دوێنێی سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستانیش هەندێك بابەت خرایە ڕوو، ئەوانەش دەكرێت وەك هۆكارێك بۆ ئارامكردنەوە، یان كەمتر زەرەركردن لەم قۆناغەی ئێستادا تا لە گفتوگۆدا دەگەینە ئەنجامێكی باش دابنێین."
نازم دەباغ داخستنی نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێم لەتاران رەتدەكاتەوە
شارپرێس:
نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لەتاران رەتیدەكاتەوە، كە بەرپرسانی ئێران داوای داخستنی نوێنەرایەتی هەرێمیان كردبێتو داوای گەڕانەوەی ئەویان بۆ هەولێر كردبێت.
نازم دەباغ نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لەتاران بەشارپرێسی راگەیاند "ئێران تەئكید لەسەر هەڵوێستەكانی پێشووی دەكاتەوەو پرۆسەی ریفراندۆم بەباش هەڵناسەنگێنێت".
نازم دەباغ ئاماژەی بەوەشكرد لەپەیوەندییە تەلەفۆنییەكانی وڵاتانی عێراقو ئێرانو توركیادا باس لەوە كراوە، كە هەماهەنگی زیاتریان دەبێت بۆ ئەوەی پرۆسەی ریفراندۆم سەركەوتوو نەبێت.
سەبارەت بەداخستنی نوێنەرایەتی هەرێم لە تارانو ناردنەوەی ناوبراو بۆ هەرێم لەلایەن ئێرانەوە، نوێنەری حكومەتی هەرێم باسی لەوە كرد، كە ئێران تا ئێستا هیچ كاردانەوەیەكی نەبووەو راشیگەیاند "لەگەڵ چەند بەرپرسێكی ئێرانی دیدارو كۆبوونەوەم هەبووەو هیچ هەواڵێكی لەو شێوەیە راست نییە، ئەوان جارێ هەڵسەنگاندن بۆ ئەنجامەكانی ریفراندۆم دەكەنو چاوەڕێدەكەن".
ئەمە لەكاتێكدایە، ئەمڕۆ دوو شەممە ریفراندۆمی هەرێمی كوردستان بەڕێوەدەچێت، كە ئێران بەپرۆسەكە ناڕازییەو چەند دەنگۆیەكی راگەیاندنیش ئەوە بڵاوكردەوە، ئێران بەنیازی رەوانەكردنەوەی نوێنەری حكومەتی هەرێمە بۆ هەرێمی كوردستان.
نازم دهباغ، نوێنهری ههرێمی کوردستانی عێراق له وتووێژێکی تایبهت لهگهڵ "اعتماد":
ئهگهری دواخستنی ریفراندۆمی سهربهخۆیی کوردستانی عێراق کهم نییه
ئهگهر پێشنیاری باش و زهمانهتی پێویست له لایهن وڵاتانی دیکهوه بدرێت، ریفراندۆم دوادهخهین
له رۆژێکهوه که مهسعود بارزانی، سهرۆکی ههرێمی کوردستانی عێراق رایگهیاند که دهیهوێت ریفراندۆمێک لهم ناوچه بۆ سهربهخۆیی کوردستان بهڕێوه ببات، حکومهتی ناوهندیی عێراق و دراوسێکانی ههرێم، ئێران و تورکیا به توندی دژی ئهم بڕیاره وهستانهوه. مانگی ٦ی ئهمساڵ، مهسعود بارزانی له کۆبوونهوهیهکدا لهگهڵ حزبهکانی دیکهی کوردستان ٢٥/٩ی وهکو رۆژی بهڕێوهچوونی ریفراندۆم راگهیاند. ههرچهنده ههفتهیهک زیاتر نهماوه بۆ ئهم رێکهوته، بهڵام نازم دهباغ، نوێنهری حکومهتی ههرێمی کوردستانی عێراق له تاران دهڵێت هێشتا ئهگهری دواکهوتنی ئهم ریفراندۆمه ههیه. دهباغ دهڵێت حکومهتی ههرێمی کوردستان سهرقاڵی ههڵسهنگاندنی ئهو پێشنیارانهیه که له لایهن تورکیا و وڵاتانی رۆژئاواییهوه نێردراون و ئهگهر ههست بهوه بکات که گهرهنتی پێویست لهم پێشنیارانهدا بۆ دابینکردنی مافی کورد بوونی ههیه، له بهڕێوهبردنی ریفراندۆم لهم بارودۆخهی ئێستادا دهست ههڵدهگرێت.
نازم دهباغ ههروهها پێی وایه که بابهتی سهرهکی که بووهته هۆکار که ههرێم بیر له بهڕێوهبردنی ریفراندۆم بکاتهوه، نه کێشه لهگهڵ تاران و ئهنقهره، بهڵکو بێمتمانهیی نێوان ههولێر و بهغدایه. دهباغ دهڵێت به دڵنیاییهوه حکومهتی ههرێم له ئهگهری بهڕێوهبردنی ریفراندۆمدا بۆ رازیکردنی رای تاران و ئهنقهره پلانی دهبێت. دهباغ له ههمان کاتدا سهبارهت بهو ناوچانهی له سێ ساڵی رابردوو لهشهڕ دژی داعش له لایهن پێشمهرگهوه رزگار کراون، دهڵێت که ئهم ناوچانه به دڵنیاییهوه له لایهن حکومهتی ههرێمهوه وهکو بهشێک له خاکی ههرێم دهناسرێن، بهڵام ئهگهر حکومهتی ناوهندی بیهوێت ریفراندۆم بۆ دیاریکردنی چارهنوسی ئهو ناوچانه بهڕێوه ببات، حکومهتی ههرێمی کوردستان دژی راپرسی ناوهستێتهوه.
دهباغ پێی وایه که بهڕێوهچوونی ریفراندۆم ههوڵێکی سهمبولیک نییه و حکومهتی ههرێم بۆ جێبهجێکردنی ئاکامهکانی ریفراندۆم پلانی ههیه، ههرچهنده راگهیاندنی سهربهخۆیی کوردستان لهوانهیه مانگێک، ساڵێک، دوو ساڵ یان زیاتر بخایهنێت، ئهو ههروهها دهڵێت ئهگهر حکومهتی ناوهندیی عێراق خواستێکی بۆ چارهسهرکردنی کێشهکانی کوردستان نیشان بدایات، لهوانه بوو باسی ریفراندۆم به گشتیی باس نهکرێت. دهقی تهواوی وتووێژی رۆژنامهی "اعتماد" لهگهڵ نازم دهباغ، نوێنهری حکومهتی ههرێمی کوردستانی عێراق له تاران بهم شێوهیه بوو:
· ههفتهی داهاتوو بڕیاره حکومهتی ههرێمی کوردستان، راپرسی بۆ سهربهخۆیی کوردستان بهڕێوه ببات، بهڕای ئێوه سهرهڕای دژایهتی وڵاتانی دراوسێ، بهغدا و وڵاتانی زلهێزی جیهانی، ئایا ئهم راپرسییه که کاتی خۆیدا بهڕێوه دهچێت؟
- بهڕای من تا ئهم ساته سهرۆکایهتی ههرێمی کوردستان و لایهنه سیاسییهکان پێداگرن که دهنگدان له کاتی خۆیدا بهڕێوه بچێت. بهڵام هێشتا ئهگهری ئهوه ههیه که راپرسی دوابکهوێت. ئهمهش بهنده بهو پێشنیارانهی که بۆ جێگرهوهی ریفراندۆم له لایهن وڵاتانهوه دهدرێت. چهند خاڵی جیاواز له لایهن دۆستانمانهوه ئێران، تورکیا، بهریتانیا، فهڕهنسا، ئهمریکا و نهتهوه یهکگرتووهکان له دانوستان لهگهڵ بهرپرسانی ههرێمی کوردستان باسکراوه، ئهم پێشنیارانه تاڕادهیهک جێگای ههڵسهنگاندنن. ئهنجومهنی سهرکردایهتی حزبه سیاسییهکانی کوردستانی عێراق سهرقاڵی دانوستان و راوێژن، ئهگهر بگهینه ئهو نهتیجهی که ئهم پێشنیارانه زهمانهت و گهرهنتی بههێزیان ههیه، ئهگهری دواخستنی ریفراندۆم ههیه. بهڕای من هێشتا زووه که بڵێین پێشنیارهکان پهسهند دهکرێن یان نا. بهڵام بهڕای من شایانی ههڵسهنگاندنن.
· ئهگهر ئهم راپرسییه بهڕێوه بچێت، پلانی حکومهتی ههرێمی کوردستان بۆ جێبهجێکردنی ئهنجامهکانی چییه؟ ئایا ئهم راپرسییه سیمبولیکه یان حکومهتی ههرێمی کوردستان پلانی کردهوهیی بۆ دوای راپرسی ههیه؟
- بهڵێ، بهڕای من جێبهجێکردنی راپرسی بهم مانا نییه که تهنها راپرسییهک بهڕێوه بچێت، وانییه که ئهنجامێکی ئهرێنی بگرین و رۆژی دواتر ههموو شتێک کۆتایی پێ بێت. ههرێمی کوردستان دهیهوێت که دهبێت قۆناغی دوای راپرسی دانوستان و رێكهوتن له نێوان ههرێمی کوردستان و حکومهتی ناوهندی بهغدا و دراوسێکان بکرێت، ئهم پرۆسهیه لهوانهیه زۆر دوورودرێژ بێت، مانگێک، سالێک، دوو ساڵ یان زیاتر. به دڵنیاییهوه پلانی دوای راپرسی له لایهن حکومهتی ههرێمی کوردستانهوه دانراوه و دهیانهوێت که دوای بهڕێوهچوونی راپرسی، دانوستانی دیپلۆماتیک بۆ جێبهجێکردنی ئهنجامهکانی دهست پێ بکهن.
· بهڕێوهچوونی راپرسی دژایهتی ئێران و تورکیای لێکهوتووهتهوه وهکو بههێزترین دراوسێکانی ههرێم و ههروهها حکومهتی ناوهندی عێراق و تهنانهت ئهمریکاش دژی وهستاونهتهوه، پێتان وانییه پێداگری لهسهر بهڕێوهچوونی راپرسی لهم بارودۆخهی ئێستادا ببێته هۆی ئهوهی که دۆستانی دێرینی ههولێر تووشی کێشه لهگهڵ ههرێمی کوردستان ببن؟
- بهڕای من سهرۆکایهتی ههرێمی کوردستانی عێراق ئهمهیان لهبهرچاو گرتووه که ئهگهر دراوسێکان و دۆستان دژی بهڕێوهچوونی ریفراندۆم بن و سهرهڕای ئهمه بهڕێوهی ببات، بۆ دواتر پلانی دهبێت. ئهم بڕیارهی سهرۆکایهتی ههرێمی کوردستان زیاتر له ههر شتێک دژکردهوهیه به بێمتمانهیی نێوان ههولێر و حکومهتی ناوهندیی بهغدا. بهداخهوه حکومهتی ناوهندیی عێراق بهدوای چارهسهرکردنی راستهقینهی کێشه و بابهتهکانی لهگهڵ کورد نییه. ئهگهر حکومهتی ناوهندی عێراق گرنگی زیاتر به بابهتی کورد بدات و خواستێکی راستهقینهی بۆ چارهسهر ببێت، لهوانهبوو به هیچ شێوهیهک باسی ریفراندۆم نههاتایاته ئاراوه.
· ئایا حکومهتی ناوهندی عێراق له کاتی دروستبوونیهوه تا ئێستا دهرفهتی پێویستی بۆ چارهسهرکردنی کێشهکانی کوردستان بووه؟
- لهوانهیه دهرفهتی پێویست بۆ چارهسهرکردنی ١٠٠٪ی کێشهکانی کوردهکان له ١٤ ساڵی رابردوودا بۆ حکومهتی ناوهندیی عێراق نهبووبێت، بهڵام ئهم حکومهتهی ئێستا لهبهرچاو بگرن، کاتێک که له بهغدا دهستووری عێراقیان پهسهند کرد، بهڵێنیان دا که تاوهکو ساڵی ٢٠٠٧ چارهنووسی ناوچه کێشه لهسهرهکان دیاری بکهن، بڕیاربوو که ئیمکانی بهڕێوهچوونی راپرسی خۆبهڕێوهبهری به ناوچه جیاوازهکان بدرێت، یهکێک لهو خاڵه گرنگانهی که حکومهتی ناوهندیی عێراق هیچکات ئامادهی هاوکاری نهبوو بابهتی هێزهکانی پێشمهرگه بوو. پێشمهرگه یهکێک له سهرهکیترین هێزهکانی عێراق دوای هێڕشی ئهمریکا بوو، کهس ناتوانێت رێژهی کاریگهری پێشمهرگه لهبهرچاو نهگرێت. پێشمهرگه رۆڵی سهرهکی له پاراستنی یهکگرتوویی عێراق و رزگارکردنی عێڕاق گێڕاوه، بهڵام بهداخهوه حکومهتی عێراق هیچ چهشنه یارمهتییهکی به پێشمهرگه نهگهیاندووه و هیچ ههنگاوێکی گرنگی ههڵنهگرتووه. تهنانهت حکومهتی ناوهندیی عێراق له پێدانی موچهی پێشمهرگه کهمتهرخهم بوو، که وایکرد له کۆتاییدا ئهمریکا ٤٢٣ ملیون دۆلار یارمهتی بۆ موچهی پێشمهرگه بنێرێت. تهنانهت ئهگهر ئیمکانی چارهسهری ١٠٠٪ی کێشهکان نهبووبێت، لانیکهم چهندین ههنگاوی باش بوون که حکومهتی ناوهند دهیتوانی بۆ پشتیوانیکردن له پێشمهرگه ههڵی بگرێت.
بهڵێ! حکومهتی عێراق ههمیشه ئهم بیانووهی ههیه که بارودۆخی وڵات و ههلومهرجی قهیرانئاوی ئیمکانی چارهسهری کێشهکان نادات. بهڵام بڕیاره کهی ئهم بارودۆخه چاک بێتهوه؟ متمانهی حکومهتی ههرێمی کوردستان به بهغدا به تهواوی لهناو چووه، ئهم بڕوایه نهماوه که حکومهتی ناوهندیی ههڵسوکهوتی لهگهڵ کوردهکان راستگۆیانهیه. بۆ خۆم لهبیرمه ئاغای مالکی کاتێک دهیویست ببێته سهرۆک وهزیر، لهگهڵ کاک مهسعود رێکهوت، ئهم رێکهوتنه ١٩ مادهی ههبوو، لهم ١٩ مادهیه له سهردهمی سهرۆکایهتی مالکیدا کامی جێبهجێ کرا؟ ئاغای مالکی به پشتیوانیی تهواوی کوردهکان بووه سهرۆک وهزیر و ههموو رێکهوتنهکانی لهبیرکرد. ئاغای عهبادیش به ههمان شێوه. کاتێک بهڕێز عهبادی کاندید کرابوو بۆ سهرۆکایهتی وهزیران، ئهمریکا و نهتهوه یهکگرتووهکان له سلێمانی کۆبوونهوهیهکیان کرد تاوهکو ههرێمی کوردستان و نوێنهرانی کورد بۆ هاوکاری و دهنگدان بۆ حکومهتهکهی عهبادی رازی بکهن، بهڵام بهڕێز عهبادی تهنانهت چاوهڕوان نهبوو تا کۆبوونهوهکه کۆتایی پێ بێت و دواتر کابینهکهی خۆی بناسێنێت. بهداخهوه بێمتمانهییهکی زۆر له نێوان ههولێر و بهغدا دروست بووه که به ئاسانیش چارهسهر نابێت.
· باسی بێمتمانهیی نێوان بهغدا و ههولێرتان کرد، له کێشه سهرهکییهکانی نێوان دوولا، ناوچه کێشه لهسهرهکانه که گرنگترینیان کهرکووکه، به پێی دهستووری عێراق بڕیاربوو تا ساڵی ٢٠٠٧ چارهنووسی ئهم ناوچانه بۆ گهڕانهوه بۆسهر ههرێمی کوردستان یان جیابوونهوهیان دیاری بکرێت، لهو رووهوه که هێشتا ئهم راپرسییه سهرهڕای تێپهڕبوونی ١٠ ساڵ بهڕێوه نهچووه، پێتان وانییه بهڕێوهچوونی راپرسی له بارودۆخی ئێستادا چارهنووسی ئهم ناوچانه ناروونتر له جاران بکات؟
- ئهمه پرسیارێکه که دهبێت ئێمه بپرسین! بۆچی کاتێک که له دهستووری عێراقدا پهسهند کراوه که دهبێت تا ساڵی ٢٠٠٧ چارهنووسی ئهم ناوچانه یهکلایی بکرێتهوه، ئێستاشی پێوه بێت لهم کاره دووری دهکهن. به بڕوای زۆرێک له کارناسان و مافناسان ئهم مادهی دهستوور دهبوا تا ساڵی ٢٠٠٧ جێبهجێ دهکرا. ١٠ ساڵ پێش ئێستا بڕیار بوو که راپرسی له ناوچه کێشه لهسهرهکان بکرێت، بهڵام نهکراوه، به هۆی شهڕی دژ به داعشهوه سوپای عێراق پاشهکشهی کرد لهو ناوچانه و ئێستا به دهست هێزهکانی پێشمهرگهوهیه، پێشمهرگهکان تهنانهت ناوچهی زیاتریشیان له دهست داعش رزگار کردووه، ئێستا ههموو ئهم ناوچانه لهژیڕ دهسهڵاتی پێشمهرگه و حکومهتی ههرێمی کوردستاندایه، له روانگهی ئێمهوه بهشی زۆری مادهی ١٤٠ ئێستا جێبهجێ کراوه. ئهم ناوچانه ئێستا لهژێر دهسهڵاتی پێشمهرگه و حکومهتی ههرێمدایه و بوونهته بهشی جیانهبووی کوردستان. ئێستا ئهگهر کێشهی راپرسی ههیه، بێن و بهڕێوه ببهن، کهس رێگر نییه، بێن و راپرسی بکهن و ئهگهر ئهم ناوچانه دهنگیان به گهڕانهوه بۆ کوردستان دا، رێگایان لێ نهگرن.
· ژمارهیهک لێکۆڵهر و تهنانهت ژمارهیهک له لایهنه سیاسییهکانی کوردستان دهڵێن که بهو پێیهی ماوهیهکی زۆره ماوهی یاسایی سهرۆکایهتی ئاغای بارزانی کۆتایی هاتووه و به شێوهی یاسایی ئهوان نابێت درێژه به ئیشی خۆیان بدهن، له نهبوونی پهرلهماندا، تهنها ئامانجی ئهوان له بهڕێوهبردنی ریفراندۆم پاراستنی پێگهی خۆی و بنهماڵهکهیان له سهرۆکایهتی ههرێمدایه، ئایا ئێوه ئهم رهخنه قبووڵ دهکهن؟
- رهخنه له کاک مهسعود بوونی ههیه. بهڵام واقیعی ههرێمی کوردستان پهیوهندی بهمهوه نییه. لهوانهیه من بۆ خۆم رهخنهم له کاک مهسعود ببێت، بهلام واقیعی سیاسی ئهوهیه که سهرۆکی ههرێمی کوردستانی عێراق له ئێستادا کاک مهسعودهو تا ئهم کاتهش ئهم بهرپرسایهتییه به شێوهی یاسایی له ئهستۆی ئهودایه، ئایا تا ئێستا هیچ لایهنێکی سیاسی کورد، جێگرهوهیهکی بۆ کاک مهسعود خستووهته بهردهست؟
· بهڵام پهرلهمانی ههرێمی کوردستان تا چهن رۆژ پێش ئێستا کۆنهبووهوه، که تهنانهت کۆبوونهوهی دوایینی بێ ئامادهبوونی لایهنه دژبهرهکان بوو...
- من ناڵێم جیاوازی بیروڕا بوونی نییه، یهکێتی و پارتی و لایهنهکانی دیکه رای جیاوازیان ههیه، ئهمه له ههر سیستمێکدا سروشتییه، بهڵام دهبێت له رێگای پهرلهمانی کوردستانهوه چارهسهر بکرێت که نهکراوه، خاڵێکی دیکه ئهوهیه که کاک مهسعود به فهرمی رایگهیاندووه که ئهگهر کاندیدێک بۆ جێگرهوهی من ببێت بیناسێنن، هیچ لایهنێک ئهمهی نهکردووه. کاک مهسعود رایگهیاندووه که ههرکات جێگرهوهی ئهوان دابنرێت، ئامادهی دهست لهکار بکێشیتهوه. خاڵی سێههم ئهوهیه که تهنانهت ئهگهر ماوهی یاسایی سهرۆکایهتی ئهوان کۆتایی هاتبێت، ناکرێت بهرپرسایهتی گرنگی سهرۆکایهتی له بارودۆخی ههستیاری ئێستادا به بهتاڵی بمێنێتهوه. ناکرێت کاتێک پهرلهمان کۆنابێتهوه، سهرۆکایهتی بهتاڵ بکرێت به بیانووی کۆتاییهاتنی ماوهی یاسایی کهسێکهوه. بابهتهکه شتێکی دیکهیه، کێشهی ئێستای ئێمه له کوردستان، کێشهی ههڵبژاردنه، کاتێک ههڵبژاردن بکرێت، ئهگهر خهڵک سهرۆکێکیان بهدڵ نهبێت دهنگی پێ نادهن و دهنگ به کهسێکی دیکه دهدهن. بۆ دانانی جێگرهوهی کاک مهسعود تهنها رێگاچاره ئهوهیه که ههڵبژاردنێکی روون بهڕێوه بچێت و جێگرهوهی ئهوان دابنرێت. بابهتێکی دیکهش ئهوهیه که هاتنهکایهی داعش وای کرد که پلانهکانی حکومهتی ههرێمی کوردستان گۆڕانی بهسهردابێت. کاتێک داعش دروست بوو ئیدی بابهتی سهرهکی کوردستان گۆڕینی سهرۆکی ههرێم نهبوو، بهڵکوو لاوازکردنی داعش و رزگارکردنی ناوچه داگیرکراوهکان بوو. ئێستا که داعش روو له لاوازبوونه، لهوانهیه ورده ورده بارودۆخێک بێته ئاراوه که بتوانرێت ههڵبژاردنی ئازاد و کراوه له ههرێم بهڕێوه بچێت تاوهکو بابهتی سهرۆکایهتی به دهنگی خهڵک چارهسهر بکرێت.
· پێتان وایه ئهگهر ئاغای بارزانی راپرسی بهڕێوه ببات، دوای ئهوه هیچ لایهنێکی دیکهی کوردستان دهتوانێت له ههڵبژاردنێکی ئازاددا، رکابهری بێت و سهرکهوێت؟
- ئهمه بڕیاری تهنها ئاغای بارزانی نییه، ئهم راپرسییه بڕیاری هاوبهشی یهکێتی و پارتییه، تهنانهت کاتێک که بابهتی سهربهخۆیی کوردستان بێته ئاراوه، لایهنه دژبهرهکانی دیکه وهکو گۆڕان و کۆمهڵی ئیسلامی لهسهر سهربهخۆیی دژ نین، تهنها قسهی ئهوان ئهوهیه که دهبێت راپرسی له پهرلهمان پهسهند بکرێت، دژ نین، تهنها رێگای پهسهندکردنی راپرسییان لاپهسهند نییه.
· ئهندامانی پهرلهمانی عێراق دکتۆر فوئاد مهعسوم سهرۆک کۆماری عێراق بهوه تاوانبار دهکهن که ههڵوێستێکی روونی سهبارهت به راپرسی نهبووه، ئێوه پێتان وایه که سهرۆک کۆماری عێراق لهگهڵ ئهم راپرسییه هاوڕایه یان دژه؟
- بارودۆخی دکتر فوئاد مهعسوم زۆر تایبهته. ئهوان له لایهکهوه سهرۆک کۆماری عێراقن و سوێندی خواردووه که بۆ پاراستنی یهکپارچهیی عێراق ههوڵ بدات، له لایهکی دیکهوه نوێنهری کوردهکانن له حکومهتی عێراق، وهکو کورد کراوهته سهرۆک کۆماری عێراق. لهم بارودۆخهدا ههر ههڵوێستێکی ئهوان، رووبهرووی رهخنه دهبێتهوه. ههرچهند من پێموایه که دکتۆر فوئاد مهعسوم بهرپرسایهتی ههیه و ئهگهر له شوێنێکدا ببینێت که مافی کوردهکان پێشێل دهکرێت و مافهکانیان نادرێت، دهبێت ههڵوێستی بههێزی ببێت، ئهو دهبێت وهکو کوردێک راشکاوانه له بهرامبهر زوڵمدا ههڵوێست بنوێنێت، لانیکهم ئهگهر خاوهن بڕیاریش نهبێت دهتوانێت به نیشانهی دژایهتی ئهو زوڵمانهی له کورد دهکرێت، دهست لهکار بکشێتهوه. له بارودۆخی ئێستادا ناکرێت و ناتوانن پشتیوانی له راپرسی بکهن، ناکرێت ههم سهرۆک کۆماری عیراق بیت و ههم پشتیوانی له راپرسی سهربهخۆیی کوردستان له عێراقب بکات.
· وهکو پرسیاری کۆتایی، ئێوه ئهندامی یهکێتی نیشتمانیی کوردستانن، دهمهوێت بزانم که رای مام جهلال تاڵهبانه، رابهری یهکێتی و سهرۆک کۆماری پێشووی عیراق سهبارهت به راپرسی چییه؟
- مام جهلال له رووی تهندروستییهوه له بارودۆخێکدا نییه که بتوانن سهبارهت به بابهتی ههستیار وهکو ئهم بابهته ههڵوێستیان ببێت. مام جهلال به هۆی نهخۆشییهوه دهبێت له بابهتی ههستیار و گرنگ بهدوور بن و من پێم وانییه ئهم بابهتهیان لهگهڵ باس کرابێت که وهڵامێکیان دابێتهوه و تهنانهت بارودۆخی جهستهیی ئهوان جۆرێکه که توانای وهڵامدانهوهی بهم پرسیارانه نییه.
"نازم دەباغ" نوێنەریی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران لەگەڵ دکتۆر "ئۆلیڤێر سچناکێنبێرگ" جێگری باڵیۆزی کۆماری فیدڕاڵی ئەڵمانیا لە تاران دیداریی کرد.
دکتۆر "ئۆلیڤێر سچناکێنبێرگ" Dr. Oliver Schnakenberg جێگری باڵیۆزی کۆماری فیدڕاڵی ئەڵمانیا لە تاران کە یەکەم سەرقونسوڵی ئەڵمانیا لە کوردستان بووە، رۆژی سێشەممە 19/09/٢٠١٧ سەردانی نووسینگەی نوێنەرایەتی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە وڵاتی ئێرانی کرد و لە لایەن "نازم عومەر دەباغ" نوێنەریی حکوێمەتی هەرێمی کوردستان لە تاران پێشوازی گەرمی لێکرا.
دکتۆر "ئۆلیڤێر سچناکێنبێرگ" دەستخۆشی لە نوێنەریی حکوومەتی هەرێمی کوردستان کرد و هیوای بەردەوامی ئەم سەردان و چاوپێکەوتنانە خواست و پرسیاری دەربارەی هەرێمی کوردستان و ناوچەکە و هەروەها باسی پرسی ریفراندۆمی کرد.
نوێنەریی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران سوپاسی سەردانی جێگری باڵیۆزی کۆماری فیدڕالی ئەڵمانیا لە تاران بۆ نووسینگەی نوێنەرایەتی کرد و ڕاگەیاند ئەمرۆکە کورد و هێزی پیێشمەرگە هەموو هاوکارییەکانی ئەڵمانیای بۆ هیێزی پێشمەرگە لە بەرچاوە و سوپاسی کرد.
"نازم دەباغ" گوتیشی: بەڵام ئەمرۆ لە هەموو کاتێک زیاتر کورد پێویستی بە پشتیوانی سیاسی هەیە بۆ گەیشتن بە مافەکانی و سەرکردایەتی سیاسی کورد سوورە لەسەر جێبەجێکردنی ڕاپرسی و لە هەمان کاتیشدا پشتیوانی بۆ گرتنەبەری ڕێگای گفتوێگۆ و ئەگەریش پێشنیاری گونجاو هەبێت بە مسۆگەرکردنی ئەنجامدانی ڕاپرسی بۆ سەربەخۆیی پێشوازیی لێدەکرێت.
دکتۆر "ئۆلیڤێر سچناکێنبێرگ" بە هەمان سیاسەتی وەزارەتی دەرەوەی ئەڵمانیا جەختی کردەوە کە لەگەڵ گفتوگۆکردنن لەگەڵ بەغدا و پاراستنی یەکپارچەیی عێراق.
دوایین هەواڵ
- نازم دەباغ: ناردنی هێزی زەمینی بۆ سەر خاکی هەرێم دوا هەنگاوی ئێران دەبێت
- نازم دەباغ لەگەڵ سەفین دزەیى بەرپرسى پەیوەندییەکانى دەرەوەی هەرێمی کوردستان کۆبۆوه
- گفتوگۆی نازنم دەباغ لەگەڵ NRT ؛ هێزی سەربازی دەچێتە سنورەکان؟ ئێران دێتە سەر خەت، سەبارەت بە راگرتنی گەشتە ئاسمانییەکان
- دیمانەی ناظم دەباغ لەگەڵ کوردسات ؛ پەیڕەوی نوێی کاری سیاسی ئێران و سعودیە و کاریگەری لەسەر هەرێمی کوردستان و عێراق
- نوێنەرایهتی حکومهتى ههرێمى کوردستان بهشداری له کۆنفڕانسی نێودهوڵهتی ههندیسهی نهزمی نوێی جیهانی کرد
- بەشداری نازم دەباغ لە بەرنامەی پانارۆمای کوردستات؛ بۆچوونی ئێران لەبارەی جیابونەوەی بودجەی پارێزگای سلێمانی چییە؟
- نازم دەباغ: دەبێت یەکێتی "باجی هەڵوێستە نەتەوەییەکانی" كهم بكاتهوه بۆ پاراستنی ئهزموونی ههرێمی كوردستان
- نازم دەباغ نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران لەبارەی مەترسی ستراتیژییەتی کاری نێودەوڵەتی بۆ هەرێم قسە دەکات
- نازم دەباغ: ئێران لە ڕێگەی عێراقەوە کاردەکات و وەکو نوێنەرایەتی هەرێم ئاگاداری پەیامەکان نین
- «نازم دهباغ» لهگهڵ خاتوو «مایرا کوپرز» جێگری نوێنەری «یونامی» لە ئێران کۆبۆوه
- «نازم دهباغ» لهگهڵ بەرپرسی بەشی خۆرهەڵات و ناوەڕاستی عێراق لە وەزارەتی دەرەوەی ئێران کۆبۆوه
- نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێران: ئێران پێیوایە لە بەغدا سیاسەت و پڕەنسیپێک بۆ رێگەگرتن لە چالاکییەکانی دژ بە ئەو هەیە
- نازم دەباغ: ئێران رێوشوێنەکانی عێراقی بۆ کۆنتڕۆڵکردنی سنوور پێباشە
- نازم دەباغ: ئامانجی سەردانەكەی سوودانی بۆ ئێران دوو خاڵە
- نازم دەباغ: "پێشبینی دوبارەبونەوەی ڕێککەوتنێک هاوشێوەی ئەوەی جەزائیر دەکەم لەسەر کەوڵی کورد"
- نازم دەباغ: دەبێت ڕێز لە یاسا و سەروەرییەکانی هەرێمی کوردستان و ئێران بگیردرێت
- نازم دەباغ: میوانانی هەرێمی کوردستان نابێت ببنە هۆی تێکدانی ئەمن و ئاسایشی خانەخێویان
- "نازم دەباغ" لە وتووێژی تایبەت لەگەڵ ئاژانسی ئیرنا:سەبارەت بە هێزە کوردییەکانی دژی ئێران بڕیاری جیدی دەگرین / بنکەکانیان دەبێت چۆڵ بکەن
- نازم دەباغ: پێشبینی دووبارە بوونەوەی ڕێککەوتنێک هاوشێوەی ئەوەی جەزائیر دەکەم لەسەر کەوڵی کورد
- نازم دەباغ : ئەگەر حیزبەکانی ئۆپۆزیسیۆن سنوور چۆڵ نەکەن، ئێران بیر لە بژارەی دیکە دەکاتەوە
- نازم دەباغ: ئێران نایەوێت سەدرییەکان لە پێکهاتەی حکومەتی داهاتوو دووربخرێنەوە
- «نازم دهباغ» و «سەلام عارف روشدی» لهگهڵ «سایمۆن شێرکلیف» باڵیۆزی بهریتانیا دیداریان کرد
- «نازم دهباغ» لهگهڵ شاندی زانکۆی پەیام نووری ئێران کۆبۆوه
- «نازم دهباغ» له تاران لهگهڵ مامۆستا «عهلی باپیر» دیداریی کرد
- «نازم دهباغ» لهگهڵ خاتوو «مایرا کوپرز» جێگری نوێنەری «یونامی» لە تاران کۆبۆوه
- «نازم دهباغ» لهگهڵ «لویس رومرو دیاس» کۆنسولی باڵیۆزخانەی ئیسپانیا لە تاران دیداریی کرد
- نازم دەباغ: ئێران له جموجۆڵدایه بۆ نێوەدگیری نێوان پارتی و یەکێتی
- نازم دهباغ: بایدن كۆبوونهوه سێ قۆڵییهكهی تارانی پێشخست
- نازم دەباغ: ئێران لایەنگیریی یەکێتی و پارتی ناکات
- نازم دهباغ لهگهڵ خاتوو "لیدال ساکس" باڵیۆزی ئۆستڕالیا لە ئێران دیداریی کرد