وتووێژەکان (197)
نازم ده‌باغ نوێنه‌ری حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌تاران ده‌ڵێت،له پێش ئه‌نجامدانی ڕیفراندۆم ئێران هه‌موو ئه‌و مه‌ترسیانه‌ی به كورد وت كه ئێستا خۆمان ده‌یانبینین و پێی وتین،ڕیفراندۆم مه‌كه‌ن،نه‌كه‌ن،نه‌كه‌ن,بۆ یه‌كه‌مجاره ئه‌م په‌یامه‌ی ئێڕان له‌م چاوپێكه‌وتنه‌دا ده‌ڵێم ئێران به‌لایه‌نی كوردی وت ئه‌گه‌ر هه‌ر ڕیفراندۆم ده‌كه‌ن ئه‌وا خۆتان بپارێزن له كه‌ركوك ئه‌نجامی مه‌ده‌ن چونكه ئه‌نجامدانی ڕیفراندۆم له‌كه‌ركوك وه‌كو به‌رمیلێكی باروته ئه‌ته‌قێته‌وه به‌ڕوتاندا."
نازم ده‌باغ نوێنه‌ری حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له تاران له‌میانی گفتوگۆیه‌كدا له‌گه‌ڵ به‌شی كوردی ده‌نگی ئه‌مریكا ده‌ڵێت"له‌پێش ئه‌نجامدانی ڕیفراندۆم كۆماری ئیسلامی ئێرانی چه‌ندین په‌یامی به‌سه‌ركردایه‌تی كورد دا چ له كۆبونه‌وه‌كان چ ئه‌و په‌یامانه‌ی له‌ڕێگای منه‌وه ده‌یناردن سه‌باره‌ت به ئه‌نجام نه‌دانی ڕیفراندۆم له‌هه‌رێمی كوردستان و هۆشداریدان له‌وباره‌یه‌وه به‌تایبه‌ت له‌شاری كه‌ركوك،پێشتر ئێران پێی وتین ئه‌م ئه‌نجامانه‌ی ده‌بێت كه ئێستا خۆمان ده‌یبینین"
نوێنه‌ری حكومه‌تی هه‌رێم له تاران ده‌شڵێت"ئێران له‌ده‌یان كۆبونه‌وه ته‌نانه‌ت به چه‌ندین په‌یام به‌لایه‌نی كوردی وتووه،ڕیفراندۆم مه‌كه‌ن،نه‌كه‌ن،نه‌كه‌ن،وتیشی"ئه‌مه بۆیه‌كه‌مجاره له‌م چاوپێكه‌وتنه‌دا ده‌یڵێم ئێڕان به‌لایه‌نی كوردی وت ئه‌گه‌ر هه‌ر سورن له‌سه‌ر ئه‌نجامدانی ڕیفراندۆم له‌هه‌رێمی كوردستان و ئه‌نجامی ده‌ده‌ن ئه‌وا خۆتان بپارێزن له شاری كه‌ركوك ڕیفراندۆم مه‌كه‌ن چونكه ئه‌نجامدانی ڕیفراندۆم له‌كه‌ركوك وه‌كو به‌رمیلێكی باروته به‌ڕوتاندا ده‌ته‌قێته‌وه"
نازم ده‌باغ وتیشی"به‌ته‌نها حكومه‌تی ئێرانی نه‌بوو كه‌له‌گه‌ڵ ئه‌نجام نه‌دانی ڕیفراندۆم بوو،به‌ڵكو من هه‌میشه ده‌مپرسی كێ له‌گه‌ڵ ئه‌نجامدانی ڕیفراندۆم بوو؟ ته‌نانه‌ت من به‌زانیاری وردی خۆم و هه‌تا شیكردنه‌وه‌ش ئه‌وه ده‌ڵێم كه له‌ناو پارتی دیموكراتی كوردستانیشدا كه‌سی به‌رپرس و باڵا هه‌بوو كه‌له‌گه‌ڵ ئه‌نجامدانی ڕیفراندۆم نه‌بوو"
ده‌باغ داوا ده‌كات سه‌رجه‌م ئه‌و كه‌سانه‌ی به‌ناوی ڕاوێژكاره‌وه سه‌ركردایه‌تی سیاسی كوردییان به‌هه‌ڵه‌دا برد(وه‌ك خۆی ناوی برد) بۆ ئه‌نجامدانی ڕیفراندۆم و پشتیوانی كردنی ده‌وڵه‌تان له‌كورد دادگایی بكرێن و وتیشی"ئه‌گه‌ر ڕۆژێك دادگایه‌كی دادپه‌روه‌رانه هه‌بێت ده‌بێت سه‌رجه‌می ئه‌و ڕاوێژكارانه دادگایی بكرێن كه سه‌ركردایه‌تی سیاسی كوردییان به‌هه‌ڵه‌دا برد و ده‌یانوت چه‌ندین ده‌وڵه‌ت پشتیوانی له‌كورد ده‌كه‌ن بۆ ئه‌نجامدانی ڕیفراندۆم له‌ته‌له‌فزیۆنه‌كانه‌وه به‌رده‌وام ئه‌و قسه‌یه‌یان ده‌كرد"
نازم ده‌باغ داوای له‌حكومه‌تی هه‌رێم كرد هه‌رچی زووه هه‌وڵی ده‌سپێكردنی گفتوگۆو ڕێكه‌وتن بدات له‌گه‌ڵ حكومه‌تی عیراقی له‌چوارچێوه‌ی ده‌ستوری عیراقی تا ده‌ستور هه‌موار نه‌كراوه‌ته‌وه به‌ڵام ئه‌گه‌ر به‌هه‌مان سیاسه‌تی پێش ڕیفراندۆم شاندی كوردی بڕواته‌وه به‌غداد كه مه‌به‌ستی ڕێكه‌وتن نه‌بوو هه‌رده‌یوت ڕیفراندۆم ده‌كه‌ین ئه‌وه ئه‌نجامه‌كه‌ی ئه‌وه‌بوو كه‌بینیمان عیراق هێرشی كرده سه‌ر هه‌رێمی كوردستان."
سه‌باره‌ت به‌ڕێكه‌وتنی پێش وه‌خته‌ی ڕوداوه‌كانی(١٦)ی ئۆكتۆبه‌ر له‌گه‌ڵ لایه‌نی عیراقی به ئاگاداری ئێران و چه‌ند سه‌ركرده‌یه‌كی سیاسی كورد نازم ده‌باغ وتی"هه‌رلایه‌نێك بڵێت ڕێكه‌وتن هه‌بووه ئه‌وا بۆ داپۆشینی شكسته‌كانی خۆیه‌تی هیچ ڕێكه‌وتنێك نه‌كراوه جگه له‌و ڕێكه‌وتنه‌ی جه‌نابی كاك مه‌سعود بارزانی له‌گه‌ڵ ئه‌مریكاییه‌كان ئه‌نجامیدا له‌به‌رامبه‌ر وه‌رگرتنی بۆ موچه و خه‌رجیه‌كانی هێزه‌كانی پێشمه‌رگه هه‌روه‌ها له‌گه‌ڵ حكومه‌تی عیراقی بۆ به‌شداریكردنی هێزه‌كانی پشمه‌رگه له شه‌ڕی ئازادكردنی موسڵ"
نازم ده‌باغ باسی له‌و مه‌ترسیانه كرد كه كورد له هه‌رێمی كوردستان له‌مه‌وبه‌دوا ڕوبه‌ڕی ده‌بێته‌وه و وتی"مه‌ترسیه‌كه ئێران نیه به‌ڵكو خودی عیراقه كه ئێران و توركیا و ته‌نانه‌ت بینیمان جیهانیش پشتیوانی له‌عیراق ده‌كه‌ن و وتی"له‌قۆناغی یه‌كه‌مدا ده‌مانگه‌ڕێننه‌وه بۆ سنوری پێش(٢٠٠٣)،دوه‌م ده‌گه‌ڕێینه‌وه بۆ سیاسه‌تی فیدرالیزم كه سیاسه‌تی ده‌ره‌وه و به‌رگری و دارایی ده‌چێته‌وه ده‌ستی حكومه‌تی ناوه‌ندی عیراقی،وه ئێستا له به‌غداد دوو سیاسه‌ت هه‌یه،سیاسه‌تێك ده‌یه‌وێت جیاوازی دروست بكات له‌هه‌رێم،سیاسه‌تێكیش هه‌یه ده‌یه‌وێت یاسای پارێزگاكان جێ به‌جێ ده‌كات ئه‌وكات حوكمه‌تی عیراقی به‌جیا مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ هه‌ر پارێزگایه‌كدا ده‌كات و شكست به‌و فیدرالزمه ده‌هێنێت كه ئێمه خوێنیمان له‌پێناودا ڕشت بۆیه پێویست ده‌كات ئێمه ئه‌و مه‌ترسیانه له‌پێش چاو بگرین."
نوێنه‌ری حكومه‌تی هه‌رێم له‌تاران، نازم ده‌باغ له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت “دڵنیام له‌قۆناغی ئاینده‌دا ئێران هه‌وڵده‌دات هاوپه‌یمانی كوردو شیعه بپارێزێت”.
ئا: ئاوێنه
ئاوێنه: وه‌ك باسده‌كرێت قاسمی سلێمانی له‌دوای راگه‌یاندنی واده‌ی ریفراندۆمه‌وه كۆبونه‌وه‌كانی له‌گه‌ڵ سه‌ركردایه‌تی سیای‌س كورد چڕ كردبۆوه‌‌و به‌رده‌وام له‌كوردستان بوه، ئایا راسته؟
نازم ده‌باغ: له‌كاتی راگه‌یاندنی ریفراندۆمه‌وه تا ئه‌و كاته‌ی ریفراندۆم ئه‌نجامدرا، شاندی ئێران 70 تا 80 كۆبونه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ سه‌ركرده‌ی لایه‌نه سیاسیه‌كانی كوردستان ئه‌نجامدا، به‌ڵام هه‌مو شانده‌كان به‌سه‌رۆكایه‌تی حاجی قاسم نه‌بون.
ئاوێنه: ئایا قاسمی سلێمانی خۆی رۆژانی پێش ریفراندۆم زیاتر هاته سه‌ر خه‌ت؟
نازم ده‌باغ: به‌ڵێ، مه‌به‌ستی ئه‌وه بو ریفراندۆم نه‌كرێت چونكه توشی شكستێكی گه‌وره ده‌بین.
ئاوێنه: ئایا خۆت په‌یامی قاسمی سلێمانیت گه‌یاندوه به‌لایه‌نه سیاسیه‌كانی كوردستان؟
نازم ده‌باغ: به‌ڵێ، من په‌یامێكی تایبه‌تی قاسمی سلێمانیم به‌نامه‌ی ره‌سمی نارد بۆ مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان‌و به‌ته‌له‌فون‌و زاره‌كیش ناردومه بۆ حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان. قاسمی سلێمانی له‌و په‌یامه‌یدا پێیوتم به‌سه‌ركردایه‌تی سیاسی كوردستان بڵێ كه ئاماده‌یی ئه‌وه‌ین له‌چوارچێوه‌ی ده‌ستور‌و یه‌كپارچه‌یی عێراقدا به‌رگری له‌مافه‌كانی ئێوه بكه‌ین‌و ماده‌ی 140یش جێبه‌جێ بكه‌ین.
ئاوێنه: وه‌ك باسده‌كرێت قاسمی سلێمانی كۆبونه‌وه‌ی دو قۆڵی‌‌و زۆر تایبه‌تی له‌گه‌ڵ بارزانی كردوه پێش ئه‌نجامدانی ریفراندۆم؟
نازم ده‌باغ: به‌لًێ كۆبونه‌وه‌ی دو قۆڵی له‌گه‌ڵ مه‌سعود بارزانی‌‌و نێچیرڤان بارزانی‌‌و سه‌ركرده‌ی هه‌مو لایه‌نه سیاسیه‌كانی كوردستان كردوه‌‌و به‌ڵێنیشی پێداون ده‌توانن له‌چوارچێوه‌ی ده‌ستوری عێراق كێشه‌كانتان چاره‌سه‌ر بكه‌ن‌و وتویه‌شیه‌تی درك به‌وه ده‌كه‌ین كه عێراق هه‌مو داخوازییه‌كانی كوردی جێبه‌جێ نه‌كردوه، به‌ڵام هه‌مو ئه‌و ده‌سكه‌وتانه‌ی هه‌شتانه له‌سایه‌ی ئه‌م ده‌وڵه‌ته‌ی ئێستای عێراقدایه.
ئاوێنه: باشه قاسمی سلێمانی فه‌رمانده‌ی سه‌ربازییه یان وه‌ك دبلۆماتكار رۆڵ ده‌بینێت؟
نازم ده‌باغ: حاجی قاسم پیاوێكه له‌روی بیركردنه‌وه‌و قسه‌كردنه‌وه پیاوێكی دیبلۆماتكاره، به‌ڵام له‌هه‌مانكاتیشدا له‌روی سه‌ربازییه‌وه فه‌رمانده‌یه‌كی مه‌یدانییه.
ئاوێنه: له‌كه‌یه‌وه قاسمی سلێمانی ده‌ناسیت؟
نازم ده‌باغ: له‌ساڵی 1991ه‌وه په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆم له‌گه‌ڵ حاجی قاسم هه‌یه، كه ئه‌وكات نوێنه‌ری مام جه‌لال بوم له‌تاران‌و له‌گه‌ڵ شاندێك دیدارمان كرد. حاجی قاسم په‌یوه‌ندییه‌كی نزیكی له‌گه‌ڵ مام جه‌لال‌و هه‌روه‌ها له‌گه‌ڵ مه‌سعود بارزانی‌‌و نێچیرڤان بارزانیش هه‌بوه.
ئاوێنه: ئایا قاسمی سلێمانی رۆڵی یه‌كلاكه‌ره‌وه ده‌بینێت له‌دیاریكردنی سیاسه‌تی ئێران به‌رامبه‌ر به‌هه‌رێمی كوردستان؟
نازم ده‌باغ: من پێموایه له‌وه‌ش كاریگه‌رتر‌و واوه‌تره، من خۆم دیومه كه زۆر شت به‌بێ كاریگه‌ریی ئه‌و نه‌كراوه.
ئاوێنه: ئایا ئه‌وه‌نده كاریگه‌ره كه هێزه كوردییه‌كان به‌قسه‌ی ئه‌و هه‌ڵسوڕێن؟
نازم ده‌باغ: ئه‌گه‌ر به‌قسه‌ی ئه‌ویان بكردایه ریفراندۆمیان نه‌ده‌كرد.
ئاوێنه: ئایا هاتنه‌ناوه‌وه‌ی ئیسرائیل‌و پشتگیریی له‌ریفراندۆمه‌كه كاریگه‌ری نه‌بو له‌سه‌ر كاردانه‌وه‌ی توندی ئێران به‌رامبه‌ر به‌كوردستان؟
نازم ده‌باغ: هاتنه‌ناوه‌وه‌ی ئیسرائیل ته‌نها مانایه‌كی هه‌یه ئه‌ویش ئه‌وه‌یه كه هه‌رچی وڵاتانی ئیسلامییه ئه‌گه‌رچی خۆشیان په‌یوه‌ندییان له‌گه‌ڵی هه‌بێت، لێتده‌كات به‌دوژمن، ئێرانیش كه وه‌ك دوژمنێكی سه‌رسه‌ختی خۆی سه‌یری ئیسرائیل ده‌كات، نایه‌وێت روبه‌رێكی وه‌ك هه‌رێمی كوردستان له‌لایه‌ن ئیسرائیله‌وه پشتیوانی بكرێت كه سنوری به‌سنوره‌كه‌وه‌یه‌تی. له‌كاتێكدا كه هه‌مومان ده‌زانین سه‌رزه‌مینی كورد له‌بنه‌ڕه‌تدا سه‌رزه‌مینی ئاریاییه‌و له‌رابردودا به‌شێك بوه له‌ئیمپراتۆریه‌تی ئێرانی.
ئاوێنه: ئه‌ی بۆچی ئێستا ئێران پشتگیری هێزێكی عه‌ره‌بی ده‌كات له‌دژی ئه‌م سه‌رزه‌مینه ئاریاییه؟
نازم ده‌باغ: ئێران پشتیوانی عه‌ره‌بی نه‌كردوه، وتویه‌تی ئه‌گه‌ر ئێوه سبه‌ینێ توشی شه‌ڕ بن ئێمه پشتیوانیتان ناكه‌ین، حكومه‌تی عێراقیش حكومه‌تێكی شیعه‌یه، دڵنیاشم له‌قۆناغی ئاینده‌دا ئێران هه‌وڵده‌دات هاوپه‌یمانی كوردو شیعه بپارێزێت. كه‌واته ئێران دژی كورد نییه، به‌ڵكو دژی ئه‌و سیاسه‌ته‌یه كه په‌یڕه‌و كرا.
ئاوێنه: سیاسه‌تی ئێران له‌م قۆناغه‌دا به‌رامبه‌ر به‌هه‌رێمی كوردستان چۆن ده‌بێت پاش ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌ی مه‌سعود بارزانی؟
نازم ده‌باغ: من سیاسه‌تی ئێستای نازانم، سه‌باره‌ت به‌ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌ی بارزانی كه‌سانێكی ئه‌وتۆم نه‌بینیوه، به‌ڵام ئه‌گه‌ر بگه‌ڕیینه‌وه بۆ رابردوی ئێران‌و كه‌سی حاجی قاسم زۆرجار گوێم لێبوه وتویه‌تی كه پێویسته كورد كاریزماكانی خۆیان بپارێزن‌و نه‌یانشكێنن، به‌دڵنیایی مادام ئێران بیر له‌هاوپه‌یمانی كوردو شیعه‌‌و به‌شێك له‌سوننه ده‌كاته‌وه، دبێت مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ سه‌ركردایه‌تی سیاسی كورد بكات.
ئاوێنه: ئایا ئێران پشتگیریی له‌دروستكردنی دو ئیداره‌یی له‌هه‌رێمدا ده‌كات؟
نازم ده‌باغ: من وا هه‌ستناكه‌م، چونكه ئه‌وه په‌یوه‌ندی به‌گه‌لی كوردستان خۆیه‌وه‌تی، سبه‌ینێ ئه‌گه‌ر پارێزگای سلێمانی جیابێته‌وه خۆ ئێران ناتوانێت به‌زۆر به‌هه‌ولێره‌وه‌ی بلكێنێته‌وه، وه‌ك چۆن ئه‌نجامدانی ریفراندۆمی پێپه‌كنه‌خرا.
ئاوێنه: ئایا ئێران ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌ی بارزانی له‌سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم پێخۆشه؟
نازم ده‌باغ: ئه‌م پیاوه به‌درێژایی په‌نجا ساڵه شكست‌و سه‌ركه‌وتنی به‌خۆیه‌وه بینوه‌و كه‌سێكه حسابی بۆ ده‌كرێت، پێموانییه ئێران پێیحۆش بێت سه‌ركرده‌كانی كورد بزر بن، چونكه به‌شێوه‌یه‌ك له‌شێوه‌كان ئێران به‌زیانی ده‌زانن‌و هه‌وڵیشدا ئه‌وه رونه‌دات به‌ڵام به‌قسه‌ی نه‌كرا.
ئاوێنه: واته ئه‌گه‌ر به‌قسه‌ی قاسمی سلێمانی بكرایه چاره‌نوسی كورد وای لێنه‌ده‌هات؟
نازم ده‌باغ: ئه‌مه هه‌ر له‌قاسمی سلێمانیدا قه‌تیس مه‌كه‌ن، هه‌مو دنیا داوای لێكردین ریفراندۆم نه‌كه‌ین، كه‌واته ئه‌گه‌ر به‌قسه‌ی دۆسته‌كان‌و هاوپه‌یه‌مانه‌كانمان بكردایه وامان لێنه‌ده‌هات، ئێستاش ده‌بێت دراوسێكانمان له‌پێشتر بن بۆ نێوانگیریی له‌و وڵاتانه‌ی كه ئه‌مڕۆ لێره‌ن‌و سبه‌ینێ به‌جێمانده‌هێڵن‌و ده‌ڕۆنه‌وه، كه به‌درێژایی مێژو به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانیان مسۆگه‌ر كرابێت پشتیان تێكردوین.
ئاوێنه: به‌ڵام باس له‌وه ده‌كرێت ئێران‌و قاسمی سلێمانی ئه‌ندازیاری گرتنه‌وه‌ی موسڵ‌‌و ناوچه جێناكۆكه‌كان بون؟
نازم ده‌باغ: باشه بۆچی ئێمه بۆ هۆكاره‌كان نه‌گه‌ڕێینه‌وه؟ كه دۆستێكی دێرینی كوردی عێراق كه رۆڵی هه‌بوه له‌هاوكاری كردنی به‌رنامه‌یه‌ك داده‌نێیت ئه‌و ئه‌زمونه‌ی هه‌ته بیشێوێنێ؟ بۆچی په‌یامه‌كه وا ناگه‌یه‌نن كه بڵێن بۆ حاجی سلێمانی وایلێهات به‌شداری بكات له‌گه‌ڵ حه‌شدی شه‌عبی بۆ په‌لاماردانی كوردستان؟
جام کوردی:
نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران ڕایگەیاند کە بەڕێوەچوونی پرۆسەی ڕیفراندۆم، هەرێمی کوردستانی بۆ دواتر گەڕاندەوە و داهاتووەکەشی وا دەبێت کە دەسەڵاتەکانی هەرێم بۆ پێش ساڵی ٢٠٠٣ دەگەڕێتەوە.
بە پێی ڕاپۆرتی جام کوردی، نازم دەباغ کە سەردانی بیست و سێهەمین خولی پێشانگای چاپەمەنییەکانی ئێرانی لە تاران کردبوو، ژووری تایبەتی جام کوردیی وەک یەکەم گۆڤاری هاوبەشی ئێران و هەرێمی کوردستانی عێراق بە سەرکردەوە و لە وتووێژی لە گەڵ ستافی جام کوردی وتی: لەم هەلومەرجە نوێیەدا پێویستمان بە گەڕانەوە بۆ دەستووری عێراق دەبێت.
ناوبراو وتی: بە پێی دەستووری عێراق دەبێت فیدراڵیزمی هەرێمی کوردستان لە سنورەکانی پێش ٢٠٠٣ بەردەوام بێت و لە سێ بواری بەرگری، دارایی و سیاسەتی دەرەوە هەرێمی فیدراڵ دەبێت لە ژێر چاودێری حکومەتی ناوەندیدا بێت.
نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستانی عێراق لە تاران ڕایگەیاند کە بەدەر لەم سێ بوارە، ئەرکی بەڕێوەبردن لە ئەستۆی سیستەمی فیدراڵی هەرێم دەبێت.
دەباغ لە وەڵامی پرسیارێک سەبارەت بە هەوڵی لایەنێکی سیاسی بە مەبەستی تێکدانی پەیوەندییەکانی هەولێر و بەغدا وتی: لە ڕاستیدا بەڕێوەچوونی ڕیفراندۆم چەشنێک لە کاردانەوەی هەرێم لە بەرامبەر سیاسەتەکانی بەغدا بووە کە لە بەرامبەر بە کورد هەڵەی تێدا بینراوە بەڵام ئەوەی کە گرنگە ئەوەیە کە زۆربەی وڵاتانی جیهان و نەتەوە یەکگرتووەکان ڕەزامەندی ئەوەیان پیشان داوە لە چوارچێوەی دەستووری عێراق کێشە و داواکارییەکانی کورد جێبەجێ بکرێت.
ناوبراو جەختی کردەوە کە ئەگەر ئەو کێشانە چارەسەر نەبن کێشە و گرفتەکانی دیکەش سەرهەڵدەدەن.
ئەم دیپلۆماتکارە کوردە هەروەها وتی: بەرژەوەندی کورد ئەوەیە کە ئەم پاڵپشتییە لە دەست نەدات کە داوای وتووێژ لە گەڵ بەغدا و چارەسەربوونی کێشە و گرفتەکان لە چوارچێوەی دەستوور دەکەن و پێویستە بۆ ڕێگری لە زەرەرمەندی زیاتر بەو ئەمری واقیعە ڕازی ببێت.
نازم دەباغ سەبارەت بە ڕۆڵی تاران لە هێوربوونەوەی پەیوەندییەکانی نێوان هەولێر و بەغداش وتی: بە بۆچوونی من ئێران بە درێژایی مێژوو رۆڵێکی ئەرێنیی لە بەرامبەر کوردانی عێراق هەبووە و ئەوەش پێویست بوو کە لە قۆناغی پێش ڕیفراندۆمیش گرنگیمان بە ڕاوێژەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران دەدا و ئەو پرۆسەیە بەڕێوە نەدەچوو لە بەر ئەوەی کە بینیمان دەرەنجامی باشی بە دواوە نەبوو.
نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران لە درێژەدا وتی کە لە ئێستاشدا وا دەبینم کە بە هەمان شێوەی جاران، کۆماری ئیسلامی ئێران ئامادەیی ئەوەی هەیە لە چوارچێوەی دەستووری عێراق و پاراستنی یەکپارچەیی خاکی ئەم وڵاتە کێشە و گرفتەکانی کورد چارەسەر ببێت.
نازم دەباغ لە کۆتایی سەردانەکەی بۆ ژووری جام کوردی لە پێشانگای چاپەمەنییەکانی تاران بە ئاماژە بە ڕۆڵ و کاریگەری میدیا لە پەیوەندی نێوان گەلان وتی: میدیا گەر بتوانێت پەیامی ڕاستی بگەێنێت کاریگەری بەرچاوی خۆی پیشان دەدات.
رویداد٢٤- نازم ده‌باغ، نوێنه‌ری حکومه‌ری هه‌رێمی کوردستان له ئێران ده‌ڵێت: راپرسییان کپ کرد و له‌وانه‌یه هۆکاره‌که‌ی ئه‌وه بێت که هه‌رێمی کوردستان له بارودۆخی گونجاوی به‌ڕێوه‌بردنیدا نه‌بوو. باشتر وابوو کاته‌که‌ی دوابخرێت بۆ کاتێکی دیکه.
نازم ده‌باغ، نوێنه‌ری حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان له ئێران به ئاماده‌بوون له ژووری رویداد٢٤ له پیشانگای رۆژنامه‌وانی تاران، هۆکاری بێ‌ئاکام‌بوونی راپرسی وا لێکدایه‌وه: راپرسییان کپ کرد و له‌وانه‌یه هۆکاره‌که‌ی ئه‌وه بێت که هه‌رێمی کوردستان له بارودۆخی گونجاوی به‌ڕێوه‌بردنیدا نه‌بوو. باشتر وابوو کاته‌که‌ی دوابخرێت بۆ کاتێکی دیکه، ئه‌ڵبه‌ت ئه‌م بابه‌ته په‌یوه‌ندی به هه‌ڵه‌کانی به‌ڕێز بارزانی، سه‌رۆکی هه‌رێم و لایه‌نه‌کانی دیکه‌وه نییه، زیاتر په‌یوه‌ندی به راوێژی هه‌ڵه‌وه هه‌یه چونکه راوێژکاره‌کانی کاک مه‌سعود زانیاری هه‌ڵه‌یان پێدا.
له درێژه‌شدا وتی: ئه‌ڵبه‌ت ده‌بێت ئاماژه به‌م خاڵه‌ش بده‌ین که له‌وانه‌یه رووداوه‌کانی هه‌رێمی کوردستان پیلانگێڕییه‌ک بوو که له‌جیاتی خه‌ڵک و زۆرینه وابکه‌ن بگه‌ڕێینه‌وه بۆ ساڵی ٢٠٠٣.
نوێنه‌ری حکومه‌ری هه‌رێمی کوردستان سه‌باره‌ت به په‌له‌کردن له جێبه‌جێ‌کردنی ریفراندۆمدا وتی: کاک مه‌سعود ده‌بوو زیاتر سه‌رنجی ئه‌و راوێژانه بدات که وه‌ریده‌گرت و لانیکه‌م گرنگی زیاتری به‌و راوێژ و خواستانه بدایات که دۆستانی کورد له ئێران و ئه‌وروپا و ئه‌مریکا بۆ ئه‌نجام‌نه‌دانی راپرسی پێیان ده‌دا.
ده‌باغ سه‌باره‌ت به پشتیوانی‌کردنی ئیسراییل له‌م راپرسییه ده‌ڵێت: وه‌کوو کوردێک هیچکات متمانه‌م به پشتیوانی ئیسراییل نییه چونکه هاتنه‌ناوه‌وه‌ی ئیسراییل به مانای دوژمنی وڵاتانی عه‌ره‌بی و ئیسلامی له‌گه‌ڵ هه‌‌رێمه، بۆیه وادیاره ئیسراییل له‌م بابه‌ته ئامانجێکی تایبه‌تی په‌یڕه‌و ده‌کرد.
ئه‌و سه‌باره‌ت به‌وه‌ی که ئیسراییل ویستوویه‌تی مه‌قه‌ڕه‌کانی خۆی له ئێران نزیک بکاته‌وه ده‌ڵێت: ئیسراییل دژی سه‌ربه‌خۆیی خۆرهه‌ڵاوی ناوینه و ده‌یه‌وێت سوودی خۆی ده‌ست که‌وێت له قه‌یرانه‌کاندا.
ده‌باغ سه‌باره‌ت به‌وه‌ی که خه‌ڵكی هه‌رێمی کوردستان له ئێران دڵنگه‌ران بوون ده‌ڵێت: ئه‌م دڵنگه‌رانییه کورد له کۆماری ئیسلامی ئێران دۆستانه‌یه‌و وه‌کو دڵنه‌گرانی دوو برایه. له‌وانه‌یه سه‌رکردایه‌تی هه‌رێم گوێی به راوێژه‌کانی ئێران نه‌دابێت به‌ڵام ئه‌مه به‌و مانا نییه که دۆستی نێوانمان له‌ناو چووبێت، چونکه ئه‌م دوو وڵاته خاوه‌ن جوگرافیا، نه‌ژاد و ئایینی هاوبه‌شن، بۆیه بۆ داهاتوو پێویستیان به یه‌کتره.
نوێنه‌ری هه‌رێمی کوردستان له درێژه‌دا وتی: بۆیه له‌م هه‌لومه‌رجه‌دا چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌ین که کۆماری ئیسلامی ئێران رۆڵی دۆستانه و پشتیوانکه‌ری خۆی له کورده‌کان درێژه پێ بدات چونکه پاراستنی یه‌کێتی نێوان کورد و شیعه ده‌بێته هۆی دروستبوونی عێراقێکی ئه‌من.
نوێنه‌ری هه‌رێمی کوردستان سه‌باره‌ت به‌وه‌ی که ئه‌گه‌ر مام جه‌لال زیندوو ببوایا دژایه‌تی ده‌کرد وتی: نه‌بوونی مام جه‌لال له هه‌رێمی کوردستان ده‌رکه‌وت، مام جه‌لال ده‌یوت که سه‌ربه‌خۆیی هه‌رێمی کوردستان شاعیرانه‌یه و ئه‌مه‌ش به‌و مانایه نه‌بوو که بۆ گه‌یشتن به‌م ئامانجه خه‌باتی نه‌کردبێت، به‌ڵام ده‌بێت بارودۆخی سه‌ربه‌خۆیی ئاماد بێت؛ بۆیه ئه‌گه‌ر ریفراندۆم له‌ده‌ست ئه‌ودا ببوایات، رووی نه‌ده‌دا.
میللەت
نوێنەری حكومەتی هەرێم لە تاران رایدەگەیەنێت، ڕیفراندۆم هەڵە بوو و مەسعود بارزانی گوێی بە پێشنیارەكان و بەدیلەكانی ڕیفراندۆم نەدا.
نازم دەباغ نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە ئێران لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ ڕۆژنامەی ” شەرق” كە ئەمڕۆ بڵاو بوەتەوە دەڵێت: داخستنی پەرلەمان بووە هۆی ئەوەی كە ئەم دۆخە دروست بێت.
نوێنەری حكومەتی هەرێم لە تاران وتیشی: سیاسەتمدارێك كە بۆ بڕیاری سبەی خۆی پلانی نەبێت نەخوێندەوارە، چونكە سیاسەت زانستە.
باسی لەوەشكردوە، بەداخەوە ئێمە بە باشی نەمانتوانی ئەو كێشە و مەترسیانەی كە پێشتر دۆستانی كورد سەبارەت بە مەترسییەكانی ئەنجامدانی ڕیفراندۆم بە ئێمەیان دەوت لەبەرچاو بگرین. ئێمە نەدەبوایە ڕیفراندۆمی سەربەخۆیی ئەنجام بدەین، ئەو ڕیفراندۆمە ڕەنگدانەوە وهەڵوێستی نێودەوڵەتی لێكەوتەوە.
ئاشكرایشكردووە، لەئێستادا دەبێت لەچوارچێوەی دەستووری عیراقدا كێشەكانمان لەگەڵ بەغدا چارەسەر بكەین و دەبێت بگەڕێینەوە بۆ سنوورەكانی بەر لەساڵی 2014 و لەوانەشە سنوورەكانی ئێمە بۆ ساڵی 2003 ش بگەڕێتەوە.
جەختیشكردەوە، ئەو كەسانەی كە ڕاوێژیان داوەتە بارزانی بە یەك ئەندازە تاوانبارن. چونكە ئەو كەسانە یان هیچ شتێك لە سیاسەتی نێودەوڵەتی نازانن یان مەبەستێكی تایبەتیان هەبووە.
نازم دەباغ بۆ خەندان: ئێران بۆکردنەوەی سنورەکان چاوەڕوانی رێککەوتنی بەرپرسانی ھەرێم و حكومەتی عێراقە
خەندان-
نازم دەباغ، نوێنەری حکومەتی ھەرێمی کوردستان، لە تاران، بەخەندان-ی راگەیاند، لایەنى ئێرانی بۆ کردنەوەی سنورەکانی ھەرێمی کوردستان چاوەروانی رێککەوتنی بەرپرسانی ھەرێمی کوردستانن لەگەڵ حکومەتی عێراق.
دەباغ بۆ خەندان، ئاماژەی بەوەکرد، دانوستان کراوە لەنێوان بەرپرسانی ھەرێمی کوردستان، لە ناوچە سنورییەکان، و حکومەتی عێراق، لایەنی عێراقی چەند کەسێکی ناردووە بۆ سنوورەکان و گفتوگۆیان کردووە.
وتیشی، رێککەوتنێکی ئێرانی تورکی عێراقی ھەیە، کە رادەستی حکومەتی عێراق بکرێت، بۆ ئەوەش ئێران چاوەڕێی ئەوەیە دەروازەکان، بدرێتەوە بە حکومەتی عێراق، ئەو جا سنوورەکان دەکرێتەوە.
نوێنەری حکومەتی ھەرێم، لەتاران ھەروەھا، وتی، ئێران پشتگیری چارەسەری کێشەکان دەکات، لەنێوان ھەرێم و بەغدا بە گفتوگۆ و ھەمیشە پشتگیری دانوستانی کردووە.
وتیشی، بۆکردنەوەی سنوورەکان، ئێران چاوەڕوانی رێککەوتنی بەرپرسانی ھەرێم و حکومەتی عێراقە.
رۆژی ١٥ی ئەم مانگە، ئێران لەسەر داوای حکومەتی عێراق، ھەر سێ دەروازەی باشماخ، و حاجی ئۆمەران، و پەروێزخانی داخست.
دوایین هەواڵ
- نازم دەباغ: ناردنی هێزی زەمینی بۆ سەر خاکی هەرێم دوا هەنگاوی ئێران دەبێت
- نازم دەباغ لەگەڵ سەفین دزەیى بەرپرسى پەیوەندییەکانى دەرەوەی هەرێمی کوردستان کۆبۆوه
- گفتوگۆی نازنم دەباغ لەگەڵ NRT ؛ هێزی سەربازی دەچێتە سنورەکان؟ ئێران دێتە سەر خەت، سەبارەت بە راگرتنی گەشتە ئاسمانییەکان
- دیمانەی ناظم دەباغ لەگەڵ کوردسات ؛ پەیڕەوی نوێی کاری سیاسی ئێران و سعودیە و کاریگەری لەسەر هەرێمی کوردستان و عێراق
- نوێنەرایهتی حکومهتى ههرێمى کوردستان به‌شداری له کۆنفڕانسی نێودهوڵهتی ههندیسهی نهزمی نوێی جیهانی کرد
- بەشداری نازم دەباغ لە بەرنامەی پانارۆمای کوردستات؛ بۆچوونی ئێران لەبارەی جیابونەوەی بودجەی پارێزگای سلێمانی چییە؟
- نازم دەباغ: دەبێت یەکێتی "باجی هەڵوێستە نەتەوەییەکانی" كهم بكاتهوه بۆ پاراستنی ئهزموونی هه‌رێمی كوردستان
- نازم دەباغ نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران لەبارەی مەترسی ستراتیژییەتی کاری نێودەوڵەتی بۆ هەرێم قسە دەکات
- نازم دەباغ: ئێران لە ڕێگەی عێراقەوە کاردەکات و وەکو نوێنەرایەتی هەرێم ئاگاداری پەیامەکان نین
- «نازم ده‌باغ» له‌گه‌ڵ خاتوو «مایرا کوپرز» جێگری نوێنەری «یونامی» لە ئێران کۆبۆوه
- «نازم ده‌باغ» له‌گه‌ڵ بەرپرسی بەشی خۆرهەڵات و ناوەڕاستی عێراق لە وەزارەتی دەرەوەی ئێران کۆبۆوه
- نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێران: ئێران پێیوایە لە بەغدا سیاسەت و پڕەنسیپێک بۆ رێگەگرتن لە چالاکییەکانی دژ بە ئەو هەیە
- نازم دەباغ: ئێران رێوشوێنەکانی عێراقی بۆ کۆنتڕۆڵکردنی سنوور پێباشە
- نازم دەباغ: ئامانجی سەردانەكەی سوودانی بۆ ئێران دوو خاڵە
- نازم دەباغ: "پێشبینی دوبارەبونەوەی ڕێککەوتنێک هاوشێوەی ئەوەی جەزائیر دەکەم لەسەر کەوڵی کورد"
- نازم دەباغ: دەبێت ڕێز لە یاسا و سەروەرییەکانی هەرێمی کوردستان و ئێران بگیردرێت
- نازم دەباغ: میوانانی هەرێمی کوردستان نابێت ببنە هۆی تێکدانی ئەمن و ئاسایشی خانەخێویان
- "نازم دەباغ" لە وتووێژی تایبەت لەگەڵ ئاژانسی ئیرنا:سەبارەت بە هێزە کوردییەکانی دژی ئێران بڕیاری جیدی دەگرین / بنکەکانیان دەبێت چۆڵ بکەن
- نازم دەباغ: پێشبینی دووبارە بوونەوەی ڕێککەوتنێک هاوشێوەی ئەوەی جەزائیر دەکەم لەسەر کەوڵی کورد
- نازم دەباغ : ئەگەر حیزبەکانی ئۆپۆزیسیۆن سنوور چۆڵ نەکەن، ئێران بیر لە بژارەی دیکە دەکاتەوە
- نازم دەباغ: ئێران نایەوێت سەدرییەکان لە پێکهاتەی حکومەتی داهاتوو دووربخرێنەوە
- «نازم ده‌باغ» و «سەلام عارف روشدی» له‌گه‌ڵ «سایمۆن شێرکلیف» باڵیۆزی بهریتانیا دیداریان کرد
- «نازم ده‌باغ» له‌گه‌ڵ شاندی زانکۆی پەیام نووری ئێران کۆبۆوه
- «نازم ده‌باغ» له تاران له‌گه‌ڵ مامۆستا «عهلی باپیر» دیداریی کرد
- «نازم ده‌باغ» له‌گه‌ڵ خاتوو «مایرا کوپرز» جێگری نوێنەری «یونامی» لە تاران کۆبۆوه
- «نازم ده‌باغ» له‌گه‌ڵ «لویس رومرو دیاس» کۆنسولی باڵیۆزخانەی ئیسپانیا لە تاران دیداریی کرد
- نازم دەباغ: ئێران له جموجۆڵدایه بۆ نێوەدگیری نێوان پارتی و یەکێتی
- نازم ده‌باغ: بایدن كۆبوونهوه سێ قۆڵییهكهی تارانی پێشخست
- نازم دەباغ: ئێران لایەنگیریی یەکێتی و پارتی ناکات
- نازم ده‌باغ له‌گه‌ڵ خاتوو "لیدال ساکس" باڵیۆزی ئۆستڕالیا لە ئێران دیداریی کرد