نازم دهباغ
نوێنهری ههرێمی کوردستانی عێڕاق
پێکدادانهکانی رۆژی رابردووی دهوروبهری کهرکوک له نێوان سوپای عێراق و هێزهکانی پێشمهرگه دهبێت وهکو درێژهی کێشهکانی نێوان حکومهتی ههرێمی کوردستان و حکومهتی ناوهندیی عێراق لهم ساڵانهدا ههڵسهنگێندرێت که لهم ههفتانهی رابردوو و دوای بهڕێوهچوونی ریفراندۆم زیاتر له ههمیشه گهشهی کردووه. له راستیدا ئهم کێشانه لهسهر ناوچهكانی کێشه لهسهره له نێوان ههرێم و بهغدا که هێشتا به روونی چارهنوسیان دیاری نهکراوهو بهڕێوهچوونی ریفراندۆمیش ههستیاری بابهتهکهی زیاترکرد. کۆنترۆڵی ئهم ناوچانه پێش داعش، به شێوهی هاوبهش له لایهن ههرێم و بهغداوه بهڕێوه دهچوو، بهڵام به هاتنی داعش و پاشهکشهی هێزه چهکدارهکانی حکومهتی ناوهند لهم ناوچانه، کۆنترۆڵ و بهڕێوهبهرایهتی ئهم ناوچانه کهوته دهست پێشمهرگه و لهو کاتهوه تا ئێستا بهرگری و پاراستنی ئهم ناوچانه له ئهستۆی هێزهکانی ههرێمی کوردستاندا بووه. ئێستا و له بارودۆخی نوێدا، حکومهتی ناوهندی دهیهوێت بگهڕێتهوه بۆ ئهو ناوچانهی که پێشتر به شێوهی هاوبهش ئیداره دهکران. له لایهکی دیکهوه، ههوڵی زۆر له لایهن ههردوولاوه درا تاوهکو ئهم بابهتانه به وتووێژ و له رێگای دانوستانهوه چارهسهر بکرێت، بهڵام تا ئێستا دانوستانهکان ئهنجامی نهبووهو ئاکامی پێکدادان نێوان پێشمهرگه و هێزه چهکدارهکانی عێراقی لێکهوتهوه. له راستیدا پێش ئهوهی ئهم ههنگاوه له ناوهڕۆکدا کێشهی بێت، دهتوانین بڵێین که کاتی دیاریکراو بۆ ئهم ههنگاوه زیاتر کێشهی بۆ دروست کرد، بهڵام ئهم پێکدادانه به مانای شکستی دانوستانهکان نییه و دوو لایهن دهتوانن به دابهزینی قهیران، دیسان لهسهر مێزی دانوستان ئهم بابهتانه یهکلایی بکهنهوه.
له راستیدا بابهتی سهرهکی له کهرکوک، کۆنترۆڵی سهرچاوه نهوتییهکانه که له ساڵانی رابردوودا له دهست هێزهکانی کورددا بووه. ئهڵبهت سهرچاوه نهوتییهکانی کهرکوک ههمیشه زیاتر لهوهی بۆ کورد مایهی سوود بێت، مایهی بشێوی و کێشه بوون. بهڵام هێشتا نیشانهی بههێز بۆ بهدواداچوونی دانوستانهکان و پرۆسهی ئاشتیخوازانه له عێراقدا بهدی دهکرێت. سهفهری دکتور فوئاد مهعسوم سهرۆک کۆماری عێراق بۆ ههولێر و دیداری لهگهڵ کاک مهسعود بارزانی، سهرۆکی ههرێمی کوردستان دهکرێت وهکو ههنگاوێکی هیوابهخش سهیری بکرێت که نیشان دهدات حکومهتی ناوهندی خوازیاری دانوستان لهگهڵ سهرکردایهتی کورده بۆ کۆتاییهێنان بهم کێشانه. له راستیدا نابێت لهبیری بکهین که لهوانهیه له کورتماوهدا کێشهکان زیاد بکهن، بهڵام به درێژهپێدانی دانوستانهکان به دڵنیاییهوه بارودۆخهکه بهرهو باشتربوون دهروات و ئهمه شتێکه که ههردوولا خۆیان به بهرپرس دهزانن.
له لایهکی دیکهوه ئێمه دهبینی که هاوپهیمانی دژهداعش هاتووهته سهر خهت و ئهمهش وادهکات کێشهکان دابهزێت. له راستیدا ئهم دهستێوهردانه وادهکات که به پلهی یهکهم، شهڕ له دهرهوهی کهرکوک نهیهته ناوشارهوه، له لایهکی دیکهوه بوونی هێزی سێههم و باڵانس، وادهکات ههردوولا زیاتر بهرهو دانوستان و وتووێژ و رێگای ئاشتیخوازانه ببات، له راستیدا دهتوانین بڵێین که به پێچهوانهی خوێندنهوهی سهرهکی که هاوپهیمانی دژه داعش پشتیوانی پێشمهرگه دهکات، ئهمه رووی نهدا، بهڵكوو ئامانجی ئهوان پێشگرتن له گهشهی شهڕ له نێوان لایهنهکاندا بوو. ههروهها له بارودۆخی ههستیاری ئێستادا سهرکردایهتی عێراق و ههرێم واتا کاک مهسعود بارزانی و عهبادی رۆڵێكی زۆر ههستیاریان ههیه، له راستیدا ئهم دوو سهرکرده کورد و عێراقییه دهتوانن به سیاسهتی دروست و دوور له سۆز و ئێحساس، بارودۆخهکه بۆ دانوستان و ئاساییکردنهوه ئاماده بکهن، ههر چهشنه شهڕی زمانی و تهی توند و دژکردهوهو پهرچهکرداری سۆزدارانهو ئێحساسی له ههردوولاوه، تهنها کێشهکان قووڵتر دهکاتهوه. ههرچهنده لهوانهیه له بارودۆخی قهیران و کێشهدا، ههڵوێستی توند له لایهن بهرپرسانهوه بدرێت، بهڵام لهجیاتی سهرقاڵبوون به شهڕی زمانی و قوڵترکردنهوهی کێشهی نهژادی، دهبێت کار لهسهر خاڵی هاوبهش بکرێت.