روزنامه جام جم: عملیات آزادسازی موصل، پایتخت خودخوانده گروه تروریستی داعش در عراق، از 26 مهر 1395 و با مشارکت ده‌ها هزار نفر از نیروهای ارتش و پلیس عراق و با همراهی نیروهای مردمی و پیشمرگه کُرد آغاز شد و نیروهای عراقی بعد از حدود صد روز شرق موصل را به طور کامل آزاد کردند. نیروهای عراقی آزادسازی بخش غربی را از یکم اسفند 1395 شروع کردند و این عملیات اکنون به انتهای خود نزدیک شده است. در رابطه با وضعیت این شهر مهم و پیامدهای آزادی کامل آن با «ناظم دباغ» نماینده حکومت اقلیم کردستان عراق در ایران گفت‌وگو کرده‌ایم که می‌خوانید:

پس از آزادی کامل موصل چه سرنوشتی برای داعش به‌عنوان یک گروه تروریستی در عراق انتظار می‌رود؟
چند نکته را باید اینجا بیان کرد. ازجمله این‌که داعش پیش از آن‌که یک گروه نظامی باشد، به شکل یک ایدئولوژی در دنیای اسلام مطرح شده است. بنابراین می‌توان با این گروه در موصل عراق و رقه سوریه به جنگ و مبارزه برخاست و آن را شکست داد. به همان نحوی که تا به حال در سایر نقاط عراق ازجمله منطقه الانبار و فلوجه و تکریت عمل شده و این مناطق از چنگال این گروه نجات پیدا کرد، اما باید توجه داشت که فعالیت اصلی آینده باید بر تغییر نگرش و اصلاح این ایدئولوژی و دلایل به‌وجود آمدن آن متمرکز شود تا هسته‌های وابسته به این گروه تشکیل نشود و نتوانند به فعالیت‌های تروریستی خود ادامه دهند. همچنین باید در سایر زمینه‌ها از جمله سیاسی، فرهنگی و اجتماعی اصلاحات گسترده‌ای صورت گیرد به نحوی که زمینه را برای امکان ظهور مجدد گروه‌های تروریستی در مناطق دیگر عراق از بین ببرد.

وضعیت شهر موصل پس از آزادی کامل با توجه به حجم گسترده خرابی‌های این چند سال به چه نحوی قابل بازسازی است؟
قطعا آزادسازی موصل پیروزی بزرگی برای دولت و ملت عراق خواهد بود. با این حال به نظر می‌رسد عراق به تنهایی قادر نباشد مناطق جنگ‌زده را بازسازی کند یا تخریب‌هایی که توسط داعش به‌وجود آمده را برطرف سازد. در این رابطه، ممکن است کشورهایی که از عراق حمایت کردند تا به تسلط داعش در این سرزمین پایان داده شود، قراردادهایی برای بازسازی مناطق ویران شده با این کشور تنظیم کرده باشند. باید توجه داشت که یکی از دلایلی که باعث به‌وجود آمدن داعش شد، جنگ سال 2003 آمریکا با عراق بود که منتهی به سرنگونی صدام شد. از آن زمان با حضور آمریکایی‌ها در عراق مشکلاتی به‌وجود آمد که بستر مناسب را برای ظهور پدیده داعش در نقاط مختلف سرزمین عراق فراهم آورد.

آزادی موصل چه تاثیری بر انسجام و استحکام سیاسی و ثبات آینده این کشور خواهد گذاشت؟
به نظر من این سوال از دو جنبه قابل ملاحظه است. اول این‌که اگر این انسجام سیاسی، پیش‌تر وجود داشت، شاید هرگز داعش به ظهور نمی‌رسید و قادر به پیشروی نبود. دوم، اکنون ادامه مقابله نظامی با داعش و شکست کامل آن نیاز به وحدت دارد و این نیاز برای جلوگیری از احتمال ظهور مجدد و پیشروی این گروه تروریستی لازم است ادامه پیدا کند، اما سوال مهم‌تر این است که رهبری سیاسی در عراق در راستای تحقق انسجام سیاسی جامع تلاش می‌کند یا خیر؟ اگر پاسخ آن را با نگاه به گذشته بدهیم جواب به این سوال سخت خواهد بود. اما اگر به ضرورت‌ها توجه داشته باشیم، استحکام و وحدت سیاسی لازم است و همه باید در جهت آن تلاش کنند. نکته مهم این است که نگاه افراطی به مسائل قومی، مذهبی و... باعث به‌وجود آمدن تفرقه می‌شود و باید این دیدگاه اصلاح شود.