ميثم سليماني / پس از پيروزي‌هاي پي‌درپي نيروهاي مردمي به همراه ارتش در استان صلاح‌الدين و آزادسازي تكريت در عراق، بسياري اميدوار بودند كه ارتش عراق با پيشروي سريع، موصل قلب حكومت خود خوانده اسلامي را نيز هدف قرار دهد. اما اين رويا زماني رنگ باخت كه با آغاز عمليات آزادسازي استان انبار، دولت بغداد تصميم گرفت نيروهاي مردمي را كه اكثر آنها را شيعيان عراق تشكيل مي‌دادند و نقش مهمي در پيروزي‌هاي گذشته ايفا كرده بودند، از عمليات آزادسازي انبار حذف كند و نقش آنها را به نيروهاي تازه نفس محلي بسپارد. درباره اينكه چرا اين اقدام با شكست مواجه شد قطعا نظرهاي گوناگوني وجود دارد اما به هر حال داعش كه قبلا در عراق در حال احتضار بود، جان دوباره‌اي گرفت و در نهايت توانست مركز استان انبار يعني رمادي را تصرف كند. اين شكست باعث شد تا دوباره «حيدر عبادي» نخست‌وزير عراق تصميم بگيرد نيروهاي مردمي را به عمليات فرا بخواند. اين موضوع بهانه‌اي شد تا با «ناظم دباغ» نماينده اقليم كردستان عراق در ايران گفت‌وگويي داشته باشيم و نظرات وي را در اين خصوص جويا شويم.
پس از پيروزي ارتش و نيروهاي مردمي بر داعش در منطقه تكريت و پيروزي نيروهاي پيشمرگ كُرد در كردستان عراق اين اميد به وجود آمد كه نيروهاي محلي به كمك ارتش بتوانند استان انبار را نيز از وجود داعش پاكسازي كنند اما در روزهاي اخير شاهد پيروزي مجدد داعش در منطقه رمادي بوديم، به نظر شما چرا اين اتفاق رخ داد؟
پيروزي ارتش عراق در مناطق آزاد شده از جمله تكريت به دليل شركت تمام نيروها و گروه‌هاي مختلف در كل عراق بود. اما وقتي اين پيروزي‌ها به دست آمد عده‌اي جنگ طايفه‌اي را به راه انداختند كه پيروزي‌ها به نام يك گروه خاص تمام شود اينجا نقطه‌اي بود كه باعث ايجاد اختلاف شد و باعث شد كه دولت عراق تصميم به حذف برخي نيروهاي مردمي از عمليات بگيرد كه اين به نفع داعش شد و اين گروه تروريستي با استفاده از اين شرايط توانست تجديد قوا كند. داعش در اين مدت، فشار خود را روي منطقه‌اي گذاشت كه اكثر آنها اهل سنت هستند. در حالي كه دولت، يك بار ديگر تنها به پليس و ارتش اعتماد كرده بود و امنيت مناطق به دست آمده در استان انبار را به آنها سپرده بود. اين‌گونه شد كه يك بار ديگر تجربه موصل در رمادي تكرار شد. حالا شرايطي به وجود آمده است كه بايد عراق به شكل واحد فكر كند. اكنون نياز به يك وحدت وجود دارد. خوشبختانه بار ديگر پس از شكست رمادي شاهد آن هستيم كه همه گرد هم آمده‌اند تا بتوانند داعش را در رمادي شكست دهند در اين بين حتي نيروهاي ايراني و امريكايي نيز در كنار نيروهاي عراقي قرار گرفته‌اند و تصميم دارند داعش را به بيرون از استان انبار برانند.
يعني اينكه شكست رمادي باعث ايجاد اتحاد دوباره ميان نيروهاي عراقي شد؟
به نظر من اين اتفاق رخ داد. اما بايد تأكيد كنم كه اگر اين‌بار هم پس از شكست داعش نيروهاي عراقي از يكديگر جدا شوند منجر به شكست كل عراق مي‌شود. نمي‌شود كه هر زمان شكست به وجود مي‌آيد گرد هم بياييم و پس از آن از يكديگر جدا شويم.
آماري كه سازمان ملل ارايه داده حاكي از آن است كه نزديك به ٢٥ هزار شهروند رمادي آواره شده‌اند. شرايط را چگونه مي‌بينيد؟
مساله آوارگان و شرايط آنها براي امروز نيست. اكنون در منطقه كردستان عراق نزديك به يك و نيم ميليون آواره وجود دارد و اين ٢٥ هزار نفر نيز به بقيه آوارگان مي‌پيوندند. ما بايد به فكر از بين بردن دلايل به وجود آمدن اين شرايط باشيم.
اين دلايل را چه مي‌دانيد؟
دليل اصلي برهم ريختن وضعيت عراق در شهرهاي مختلف است. همه روزه چندين نفر در عراق جان خود را از دست مي‌دهند. عراق طي سال‌هاي گذشته هزينه‌هاي بسياري انجام داد تا براي تقويت ارتش و پليس خود اسلحه و تجهيزات خريداري كند ولي اكنون شاهد آن هستيم كه اين اسلحه‌ها به دست داعش افتاد و باعث تقويت اين گروه تروريستي شد. حالا مي‌بينيم هواپيماهاي خارجي مي‌آيند تا اين اسلحه‌ها را از آنها بگيرند و تانك‌هايي كه ميليون‌ها دلار براي آن هزينه شده و به دست داعش افتاده است را تبديل به آهن قراضه مي‌كند و به دست دولت عراق مي‌دهد و بايد دوباره دولت همين مهمات را خريداري كند كه اين تبديل به منفعت براي كشورهايي مي‌شود كه اسلحه و مهمات به اين كشور مي‌فروشند و بازار خود را تقويت مي‌كنند. اگر اين هزينه‌هايي كه اينچنين صرف شده است خرج زيرساخت و خدمات براي مردم مي‌شد شايد داعشي هم به وجود نمي‌آيد. دليل عمده به وجود آمدن داعش در عراق ضعف در زمينه‌هاي رفاه اجتماعي، سياسي، اقتصادي، مذهبي و... بود كه اكنون شاهد ظهور چنين گروه تروريستي در عراق هستيم.
طايفه‌گري چقدر در شكست نيروهاي محلي دخيل بود، مگر بنا نبود نيروهاي محلي با كمك ارتش انبار را پاكسازي كنند؟
متأسفانه قدرت‌ها و نيروهاي مختلف عراقي در آهنگ طايفه‌گرايي افتادند. اين روند در عراق وجود دارد. در ميان كردهاي عراق شيعه، سني، ايزدي و... حضور دارند و اختلافي در اين خصوص وجود ندارد، اما در مركز عراق اين نوع اختلاف‌ها ميان گروه‌هاي مختلف بسيار زياد است. شيعيان با وجود مرجعيت واحدي كه آيت‌الله سيستاني دارند در شرايط خاص با وجود اختلافات زير يك پرچم قرار مي‌گيرند اما در اهل تسنن نه رهبري، نه وحدت و نه نمايندگي خاصي وجود ندارد كه بتواند اين گروه‌ها را گرد هم بياورد.
خبرها حاكي از آن است كه نيروهاي مردمي بناست به كمك ارتش براي پاكسازي رمادي بيايند آيا آنها موفق خواهند شد؟
من به شما مي‌گويم همين فردا نيروهاي مردمي مي‌توانند رمادي را بازپس گيرند ولي اگر قدرت حفظ كردن مواضع و مديريت وجود نداشته باشد همين شرايط كنوني حاكم خواهد بود و تعقيب و گريز ميان نيروهاي نظامي و داعش ادامه خواهد داشت.
روزنامه اعتماد، بخش «گفت‌وگو روز»، چهارشنبه 30 اردیبهشت ماه 1394، سال دوازدهم، شماره 3248، صفحه 6.